In the spotlight: Rock-'n-roll

In deze editie van "in the spotlight" vertelt Mieke Ketelslegers ons alles over rock-'n-roll.

Wat is Acrobatische rock-'n-roll?

Acrobatische rock-'n-roll is een mix van snelle, dynamische dansfiguren en acrobatische elementen, uitgevoerd op rock-'n-rollmuziek. De dans wordt paarsgewijs gedanst of in een formatie van dansers/dansparen. Sinds de jaren ‘50 heeft het zich ontwikkeld tot een sport die nog weinig gemeen heeft met de originele rock-'n-roll. Hoewel het begon als een improviserende en sociale dans, is het nu vooral een performance- en wedstrijddans, waarbij routines vooraf worden gechoreografeerd, zowel in paren als in formatie. Moderne rock-'n-roll is een sport waarbij uiterst nauwkeurige bewegingen met grote snelheid worden uitgevoerd, wat zorgt voor veel spektakel! 

Back to the roots

Bij rock-'n-roll, als muziekstijl, wordt vaak gedacht aan de jaren ’50. Niet zo gek natuurlijk, want dat is de periode waarin rock-'n-roll bekend werd bij het grote publiek. In feite brachten de Amerikaanse militairen het rock-'n-rolldansen echter al in de Tweede Wereldoorlog mee naar Europa. Rock-'n-roll bevorderde, meer dan wat ook, zelfexpressie en individualiteit. Tijdens de oorlogsjaren was de samenleving conservatief en gericht op overleven, maar dankzij rock-'n-roll werden de mensen aangemoedigd om originaliteit en vrijheid te omarmen.

De Jive, Lindy Hop, Shag, Shag Hop, Jitterbug, Boogie Woogie, Swing en vele andere dansen ontstonden echter al veel eerder. De ontwikkeling van die Afro-Amerikaanse muziek zorgde voor het ontstaan van een reeks bijpassende dansstijlen, zoals Charleston, Lindy Hop en daarna Jitterbug en rock-'n-roll. Sinds eind jaren twintig werden die dansen al bedreven in de danszalen van Harlem, zoals de “Savoy Room”. Daar waren ook de sterren van de zwarte scène, de “Lindy Hoppers”, thuis. In die Lindy Hop vormden acrobatische stukjes een belangrijk kenmerk van de dans. De Lindy Hop werd op swingmuziek gedanst en geldt als voorloper van het swingdansen.

Het ‘probleem’ van al die dansen was echter dat de bewegingen op éénzelfde plek werden gedanst en zodoende niet goed te combineren waren met de ‘oudere’ types van dans, waarbij men zich in de dansrichting door de zaal verplaatste. Daarom werden in de jaren ’40 swingdansen geweerd uit sommige danszalen. Een andere reden om het swingdansen te verbieden, was dat het volgens sommigen niet paste in de onberispelijke samenleving van die tijd. De rock-'n-roll uit de jaren vijftig werd populair bij tieners, tot groot ongenoegen van de ouders.

Rock-'n-roll kan worden beschouwd als een symbool van een rusteloze jeugd, die niet bereid was om de normen en mentaliteit van de generatie van hun ouders te assimileren. Het werd vaak gezien als een radicale breuk met gebruiken en tradities en als zodanig gedeeltelijk verboden in de VS en Europa, maar ook in Iran, Egypte en de meeste communistische landen, waar het werd gezien als een ernstige bedreiging voor religieuze en/of staatsautoriteiten.

 Een bijzonder probleem voor blanke conservatieven in de VS, was de bijdrage van rock-'n-rollers aan het overbruggen van de kloof tussen rassen en etniciteit. Op basis van zowel zwarte Rhythm & Blues als, overwegend witte, countrymuziek, slaagden de nummers die Alan Freed omschreef als rock-'n-roll, erin om de grenzen te vervagen. Niet toevallig werd Elvis Presley bekend als de 'blanke zanger met de zwarte stem' maar ook - wat betreft zijn 'zwarte' dansstijl - als 'Elvis the pelvis'. De seksuele connotaties van zijn heupbewegingen werden alom bekritiseerd als moreel onaanvaardbaar en sommige gemeenteraden verboden zijn shows. Chuck Berry, Fats Domino, Buddy Holly en Little Richard zijn andere muzikanten die het vermelden waard zijn in die zeer rebelse periode van rock-'n-roll, die in 1963 ten einde liep. The Beatles en andere groepen maakten echter een renaissance mogelijk die haar hoogtepunt bereikte van 1964 tot 1966 en van 1968 tot 1970.

Toch is een aantal van de swingdansen (en dan vooral de Jive, Boogiewoogie en rock-'n-roll) blijven voortbestaan. De Jive werd zelfs toegevoegd aan het programma van de Latindansen. Rock-'n-roll kende een eigen evolutie. Vanaf de jaren zeventig kunnen we zien dat rock-'n-roll zich ontwikkelt tot een competitieve sport, waarin acrobatische aspecten een grotere rol spelen. In veel opzichten heeft het spectaculaire het oorspronkelijke rebelse karakter vervangen. Het ‘gooi- en smijtwerk’ heeft zich ontwikkeld tot verantwoorde acrobatiek. Alle figuren zijn nauwkeurig beschreven in wedstrijdreglementen en ingedeeld in niveaus. Hoewel de acrobatische elementen indrukwekkend kunnen zijn, worden ze uitsluitend getraind met passende veiligheidsmaatregelen.

Muziek

Rock-'n-rollmuziek is gebaseerd op een vierkwartsmaat. Rock-'n-rolldansen hebben een basis van 6 tellen, dus anderhalve maat. Acrobatische rock-'n-roll wordt gedanst op snelle tempi (vanaf 44 maten per minuut / 176 bpm). Om bewegingen aan te leren, kun je het best op een trager ritme werken. Maximumsnelheid die gebruikt wordt op wedstrijden, bedraagt 50/52 maten per minuut (200/208 bpm).

Aanvankelijk werd er gedanst op authentieke rock-'n-rollmuziek. Tegenwoordig is hedendaagse pop- en discomuziek een meer populaire keuze geworden, vanwege de hoge snelheid en ritme.

Kledij

Momenteel dragen rock-'n-rolldansers op wedstrijden geen petticoats en spijkerbroeken - zoals de originele rock-'n-rolldansers deden, maar veelkleurige kostuums die elastisch zijn en die vaak door stylisten/kleermakers op maat ontworpen worden.

Federaties

World Rock ’n Roll Confederation (WRRC)

De WRRC is de internationale sportfederatie die alle aspecten van de sporten van (Acrobatische) Rock 'n Roll, Boogie Woogie, Lindy Hop, Bugg en Trio Swing wereldwijd beheert. WRRC is een geassocieerd lid van de World DanceSport Federation (WDSF) en via WDSF verbonden met Sport Accord, het Internationaal Olympisch Comité (IOC) en sportforum van de Europese Unie. De eerste moderne rock-'n-rolldanswedstrijden in Europa werden georganiseerd door een groep van vier landen: Frankrijk, Duitsland, Italië en Zwitserland. Na een aantal grote kampioenschappen en vele jaren van onderhandelingen en samenwerkingen ontstond eindelijk de World Rock 'n Roll Confederation. In Zürich is de overeenkomst getekend over de oprichting van de nieuwe koepelorganisatie. Sinds 1994 is de WRRC geassocieerd lid van de World DanceSport Federation (WDSF).

Doelen van de WRRC:

• fysieke training en gezondheid bevorderen;
• bijdragen aan de fysieke ontwikkeling en opvoeding van kinderen wereldwijd;
• internationale sportevenementen van hoog niveau organiseren in Acrobatische rock-'n-roll en Boogiewoogie;
• Acrobatische rock-'n-roll en Boogiewoogie over de hele wereld populair en aantrekkelijk maken voor jongeren;
• transparantie en eerlijkheid van de sport en het beoordelingssysteem handhaven;
• Acrobatische rock-'n-roll opnemen in het Olympische programma.

Belgische Rock ‘n Roll en Boogie Woogie Federatie (BRBF)

In België is het de Belgische Rock ’n Roll en Boogiewoogie federatie die de sport promoot, wedstrijden, trainersopleidingen en jurycursussen organiseert. Internationaal worden de reglementen opgesteld door de WRRC. De Belgische dansers die internationaal willen meedraaien moeten die uiteraard volgen. Voor de recreatieve competitiedansers en heel jonge beginners kan elke nationale federatie de regels aanpassen in functie van de noden. 

Wedstrijdcategorieën

Rock-'n-roll dans je niet enkel in koppel, maar kan ook in formatie gedanst worden. Internationaal worden de volgende categorieën georganiseerd: